ضرب المثل های گنابادی:
۱- خدا سِرمار دِ خاردِه پوشاک وَمِدَه ( خدا سرما را به اندازه پوشاک می دهد)
به هرکس کاری محول می شودکه توانایی انجام آنرا دارد.
۲- نه خوردَه نِه بُردَه مار بِگرفتَه درد گُردَه ( نه خورده ایم و نه برده ایم اما ما را درد کمر گرفته است)
کنایه از کسی که کاری نکرده و همه به او تهمت می زنند.
۳- چِنی وَ تو کُنم که به دماغت خط بکشی ( به قدری تو را اذیت کنم که با بینی خودت خط بکشی)
کنایه از تهدید کردن و اشاره به دماغ به خاک مالیدن است.
۴- اگه شوومه مِبو اول نماشُم مِبو ( اگر شامی بود اول شب می بود)
اشاره به این است که اگر کسی می خواست کاری برایت انجام دهد همان اول انجام می داد.
۵- کم بخور کِلپورَه مخور ( کمتر بخوره و مریم گلی مخور)
اشاره از پر خوری است که اگر کمتر بخوری دوا نمی خواهی
۶- مُرغِش وَر غَبُل تُخُم مُکنَه ( مرغ او روی چوبی که کارگاه کرباس بافیاز ان آویزان است تخم می گذارد.)
اشاره به فرد خوش شانس است.
۷- نون گندم شکم فولادی مَیَه ( نان گندم شکم فولادی می خواهد)
کارهای سنگین را نمی شود هرکسی انجام دهد.
۸- از گدایی اسیبونی مِکُنِد و از آقَیی مُزدش وَر نَمِدِرِد ( از گدایی آسیابانی می کند و از آقایی مزدش را نمی گیرد)
۹- وَر رِسمون پسیده به چاه نِشِی ( با ریسمان فرسوده به چاه نروی )
اشاره به اینکه به هر چیز و هرکس نمی شود اطمینان کرد
۱۰- سگ دِ دِر سِرِیِ صَحَبِش هو هو مِکُنه ( سگ دم خانه صاجبش عوعو می کند)
کنایه از ادم ترسو و بزدل است.
۱۱- چِل چِغوک با زِرت و پِرتِش نیم مَنی ( چهل گنچشک روی هم نیم من نیستند)
اشاره به ضرب المثل معروف صدمن پر قو یک مشت نیست.
۱۲- ببین جارِر ، بِنِه پارِر ( اول جا را ببین بعد پا را بگذار )
دقت نمودن در انجام هر کاری
۱۳- تخم مرغ یهودی ور ریجَه مِستَه ( تخم مرغ مرد یهودی روی بند می ایستد)
کنایه از خوش شانس بودن است.
۱۴- دختر همسَیَه زود بزرگ مشه ( دختر همسایه زود بزرگ می شود)
مرد همسیه زود از سفر میه ( مرد همسایه زود از سفر می اید)
زن همسیه زود مزیه ( زن همسایه زود می زاید)
هر سه به معنای کاری که دور از چشم انسان زود انجام می شود.
۱۵- کِری پای دزد جَرویی ( پاداش پا دزد جارو است)
کنایه از قناعت است.
۱۶-دِ تَه دِلِش قُورُت مِسَوِد ( در ته دلش کشک می ساود )
کسی چیزی را در دل بخواهد اما بر زبان نیاورد.
۱۷- گوش که نِبو چُغُندر سالاری ( گوشت که نبود چقندر سالار است)
اشاره به ضرب المثل معروف در بیابان لنگ کفش کهنه ای غنیمت است.
۱۸- جنگ بی صرفه رُستم نکِردَه ( جنگ بی فایده رستم هم انجام نداده است)
کاری که برای انسان بی فایده باشد نباید انجام داد.
۱۹- اَفتَوشه لِگَن شش دَس ، شوم و ناهار هیچِه ( آفتابه و لگن شش تا ، شام و ناهار هیچی)
کنایه از تشریفاتی بودن.
۲۰- پَهلونش کچِس ( پالانش کج است)
اشاره به زن و دختر بی عفت است.
۲۱- دنبال خر مِردَمِد که نعلِش وَر کنِد ( دنبال خر مردم می گردد تا نعلش را بکند)
کنایه از خسیس بودن.
۲۲- پیش کولی و کِله محلَّق ( پیش مطرب و پشتک زدن )
در برابر دانشمند اظهار فضل کردن
۲۳- خدا اگه نجار نَی تِختِه انداز خُبَی ( خدا اگر نجار نیست ولی در و تخته را خوب روی هم می اندازد)
خدا مهربان است و دو نفر را خوب به هم جور می کند.
۲۴- خیابو گَز مکنِد ( خیابن قدم می کند ) کنایه از بیکاری است.
۲۵- خر کریم بَس نعل کنَی ( خر کریم را باید نعل کنید)
کنایه از رشوه دادن است.
۲۶- سرکه مفت از عسل شیری تَری ( سرکه مفت از عسل شیرین تر است)
۲۷- اگه که رَضی نِهی لجافت سِوا وَندِز ( اگر ناراحتی لحافظ جدا بینداز)
اشاره به بهانه گرفتن و ستیزه جویی
۲۸- بچه خُب بِشه گو از دلویی خیبری بشَه ( بچه خوب باشد بگذار از دلویی و خیبری باشد)
اشاره به اینکه فرد اهل هرکجا باشد فرقی نمی کند.
۲۹- از زن پُر حرف و دیوال شکسته حذر کو ( از زن پر حرف و دیوار شکسته به پرهیز)
کنایه از دوری از اشخاص بد و ناباب
۳۰- دیگ بِری دگدو مِخوند ، کُندَ بری هر دو مخوند، عَمَم بری خَلَم مخون، خَلَم بری عالم مخون
کنایه از هر کسی برای دیگری می زند.
۳۱- تُرفِگی نقش پلاسی،اصل کار خلق و خواصی ( ظریف نقش گلیم است. بهترین چیز اخلاق خوب است) اشاره به اینکه ظاهر خوب بدرد نمی خورد اصل باطن است.
۳۲- مِهمو، مهمور نشمِتِنه بینه، صَحَبخونه هیچکدومِر ( مهمان ، مهمان را نمی تواند ببیند و صاحب خانه هیچکدام را)